Il-maġġoranza tal-mard relatat mat-temp kiesaħ għandu x'jaqsam mal-esponiment għall-kesħa.Getty Images
It-temp tax-xitwa jista’ jkun kemm skomdu kif ukoll perikoluż għall-annimali domestiċi li jqattgħu l-maġġoranza tal-ħin tagħhom barra. Jannar u Frar spiss ikunu l-aktar xhur kesħin tas-sena, għalhekk huwa importanti li tkun ippreparat biex iżżomm l-annimali domestiċi komdi u siguri matul it-temperaturi kesħin.
It-temp kiesaħ jaffettwa l-annimali domestiċi bl-istess mod kif jaffettwa lin-nies, qalet Dr. Christine Rutter, professur assistent kliniku fil-Kulleġġ tal-Mediċina Veterinarja u x-Xjenzi Bijomediċi tat-Texas A&M. Hija tirrakkomanda li l-annimali domestiċi jinġiebu ġewwa kull meta jkun kiesaħ biżżejjed li n-nies iħossuhom skomdi barra. Jekk l-annimali domestiċi jitħallew fil-kesħa mingħajr protezzjoni, jistgħu jseħħu problemi serji ta’ saħħa.
“Il-maġġoranza tal-mard relatat mat-temp kiesaħ għandu x’jaqsam mal-esponiment għall-kesħa nnifisha,” qal Rutter. “F’xi klimi, żgur li jistgħu jseħħu ipotermja ġeneralizzata u ġlata tas-swaba’ tas-saqajn, tal-widnejn, tax-xufftejn, tal-imnieħer, u tad-denb.”
Hija qalet li l-ipotermja tista’ tikkawża li l-annimali domestiċi jidhru mentalment matt jew antisoċjali filwaqt li l-ġlata tidher bħala leżjonijiet minfuħin u ħomor. Il-ġlata ma sseħħx f’temperatura speċifika, iżda pjuttost tirriżulta minn taħlita ta’ temp kiesaħ, telf ta’ sħana, u tnaqqis fil-fluss tad-demm.
Skont Rutter, xi annimali domestiċi huma partikolarment sensittivi għat-temp kiesaħ, inklużi annimali akbar fl-età, annimali tat-twelid, annimali żgħar u ta’ piż baxx, u dawk bi pil imqaxxar.
Jekk ma jkunx possibbli li tiddaħħal annimal domestiku fid-dar waqt temp kiesaħ, hemm diversi għażliet biex jinżamm sigur u sħun. Rutter tirrakkomanda li tuża garaxx jew kamra tat-tajn għal kenn għall-annimali domestiċi, sakemm kwalunkwe żibel u kimiċi perikolużi ma jkunux aċċessibbli. Hija qalet ukoll li kenn żgħir, bħal dar tal-klieb, jista' jimtela b'friex biex iżomm l-annimal sħun.
“Iċ-ċavetta hija li jkollha daħla u ħruġ żgħar u li tkun protetta mill-ilma, mir-riħ, u mill-kurrenti tal-arja,” qal Rutter. “Huwa importanti ħafna li jekk tipprovdi sors ta’ sħana lill-annimal domestiku tiegħek, li ma jkunx nar, monossidu tal-karbonju, jew xi ħaġa li tista’ tkun riskju ta’ xokk elettriku.”
Hija tirrakkomanda li tuża boroż tar-ross jew tal-ħafur li jkunu ġew imsaħħna, sakemm ma jkunux sħan biżżejjed biex jikkawżaw ħruq.
Rutter ifakkar ukoll lis-sidien tal-annimali domestiċi li xi oġġetti komuni tax-xitwa, inkluż melħ fuq il-bankini, fluwidi għat-tneħħija tas-silġ, u kimiċi għall-pajpijiet għax-xitwa, jistgħu jkunu tossiċi għall-klieb u l-qtates.
Jekk annimal domestiku se jkun barra għal perjodu qasir ta’ żmien, bħal pereżempju għall-eżerċizzju, is-sidien jistgħu jieħdu diversi passi biex jiżguraw li l-annimal jibqa’ sħun u komdu. Rutter jagħti parir biex l-annimali domestiċi jinxfu wara l-eżerċizzju, jipproteġu saqajhom b’stivali jew saff tax-xama’, u jilbsuhom b’kowt biex jgħinhom iżommu s-sħana.
Anke jekk m'għandekx annimal domestiku li jibqa' barra, tista' tgħin biex iżżomm l-annimali mitlufin u l-annimali domestiċi tal-ġirien siguri matul ix-xitwa. Rutter qalet li xelters temporanji jistgħu jsiru minn kontenituri tal-ħażna jew kennels tal-ivvjaġġar. Hija tirrakkomanda wkoll li tħabbat fuq il-bonits tal-karozzi qabel ma tibda l-magna, għax il-qtates setgħu daħlu taħt il-bonit għas-sħana.
AktarPariri dwar is-sigurtà tal-annimali domestiċi fix-xitwajinkludu:
1.Annimali domestiċi ta' ġewwa li mhumiex akklimatizzati għat-temp kiesaħ m'għandhomx jitħallew barra meta t-temperatura medja ta' kuljum tkun taħt l-45 grad Fahrenheit.
2.Qabel ma tidħol u tibda l-vettura tiegħek, agħfas il-bonit tal-karozza b'idejk biex tiżgura ruħek li qattus li qed ifittex kenn mill-kesħa ma telax jitkaxkar fil-magna.
3.Jekk qed tuża antifriża oqgħod attent li tnaddaf kwalunkwe tixrid. L-annimali domestiċi jħobbu t-togħma tal-antifriża u huwa fatali jekk jinbela’, anke f’ammonti żgħar ħafna.
4. Prodotti użati biex jgħinu s-silġ idub jistgħu jkunu irritanti ħafna għall-ġilda u l-ħalq. Dawn il-prodotti jistgħu jikkawżaw li l-annimal domestiku tiegħek iqattar il-bżieq u jirremetti.
5. L-użu tal-velenu jiżdied fix-xitwa għaliex il-firien, il-ġrieden, u ħlejjaq żgħar oħra spiss jippruvaw jidħlu fid-djar tagħna biex ifittxu kenn matul ix-xitwa. Jekk qed tuża veleni madwar id-dar kun żgur li ma jkunux aċċessibbli għall-annimal domestiku tiegħek.
Ħin tal-posta: 18 ta' April 2025